De geschiedenis van de paters Kruisheren in Denderleeuw (4)

De leegte van de Collegestraat

In het parochieblad van Denderleeuw werd in de herfst van 1947 bericht "dat de paters kruisheren zijn aangekomen om zich te wijden aan de christelijke en wetenschappelijke opvoeding van de jeugd." De 4 pioniers nemen hun intrek in een rijhuis van de Nieuwstraat : een paleis kon je het bezwaarlijk noemen want er was geen badkamer of douche, de keuken was benepen en de wc buiten niet aangesloten op stromend water.

De zusters franciskanessen van het Crombeen in Gent, die al van in de 19°eeuw actief zijn in de onderwijssector (kleuter- en lager onderwijs) zijn zo vriendelijk om een klaslokaal ter beschikking te stellen voor de 23 knapen van plechtige communieleeftijd die de eerste "zesde moderne" bevolken van wat later zal uitgroeien tot het Heilig- Kruiscollege. In 1953 bereiken 5 van die 23 starters de finish van de Wetenschappelijke A, de enige, zij het zwaar wiskundige, richting van de humaniora. De school telt dan 151 leerlingen. Ondertussen zijn de rangen van de 4 pioniers aangevuld met "nieuw bloed". De forse uitbreiding van het convent brengt met zich mee dat het huis in de Nieuwstraat veel te klein is geworden. De roep van uit Denderleeuw om een eigen volwaardig klooster wordt door het provinciaal bestuur gehoord. Er mag worden gebouwd! Op 9 november 1960 zullen de paters en broeders voor de eerste keer samen tafelen in de refter van het nieuwe, stemmige gebouw dat architecturaal niets anders kan zijn dan een klooster : dat is zijn grote charme maar tegelijkertijd, en dat zal later blijken, ook zijn verschrikkelijke beperking.

Ondertussen was er in de Nieuwstraat al een imposant college gebouwd : de naoorlogse babyboom bracht met zich mee dat de populaties van de lagere jongensschool en de humaniora exponentieel toenamen. De paters kregen groen licht van het Ministerie Van Onderwijs om nieuwe studierichtingen aan te bieden : Grieks-Latijn, Economie, Latijn-Wiskunde en de Wetenschappelijke B. Ondanks de loodzware concurrentie, op korte afstand dan nog, van Aalst en Ninove en het vrij beperkte recruteringsgebied slaagde men er haast permanent in om meer dan 400 leerlingen aan te trekken ; er moet worden toegegeven dat, omwille van de dalende geboortecijfers uit de jaren "70, tegen het einde van de jaren "80 dat magische quotum nog met moeite werd gehaald.

Vanaf het midden van die jaren "80 bleek ook dat er andere tijden aanbraken. In de onderwijswereld wilde men snoeien in de torenhoge uitgaven die o.a. door de invoering van het Vernieuwd Secundair Onderwijs waren veroorzaakt. Een overaanbod aan "dubbele" studierichtingen moest worden afgebouwd. Rationalisering bleek noodzakelijk en gezien de tijdsgeest kon de roep naar gemengd onderwijs niet langer worden genegeerd. Een en ander bracht met zich mee dat in 1991 het IKSO (Instituut voor Katholiek Secundair Onderwijs) boven de doopvont werd gehouden : de meisjesschool (Mater Dei) en het Heilig-Kruiscollege fusioneerden. Verscheidene paters hadden toen al de pensioenleeftijd bereikt. In het nieuwe IKSO waren nog 2 kruisheren actief maar ook de paters Notelaers en De Bolle bleven geen 3x7. Jan Henckens wordt dan de laatste prior van het convent maar als hij in het voorjaar van 1992 door de hogere overheid wordt benoemd als rector van de San Giorgio, een kerk in Rome die door de kruisheren wordt bediend, lijken de dagen van de paters hier geteld. De krantenkoppen hebben het over "een rijk verleden en een onzekere toekomst" en berichten op 9 augustus zelfs : "Paters kruisheren verlaten Denderleeuw." Pater De Bolle wordt door de provinciale overheid aangeduid als verantwoordelijke bij de verkoop van het pand : het klooster staat dan voor de eerste keer te koop…

Maar dan gebeurt er in de nacht van 27 op 28 juli 1993 in Rome iets wat zijn gevolgen heeft voor…Denderleeuw. Voor de 7°-eeuwse basiliek San Gorgio – als beschermd monument erg geliefd bij trouwlustige koppeltjes- ontploft er een bomauto. De explosie is zo hevig dat niet alleen aan de kerk maar ook aan het generalaat enorme schade wordt aangericht. Magister-generaal Lambert Graus en zijn confraters dienen voor een langere periode – 5 jaar zal later blijken- een onderkomen te vinden. De keuze ligt voor de hand : in het klooster van Denderleeuw dat toch zo goed als leeg staat. In 1998 keren de leden van het generalaat terug naar Rome. Willy De Bolle en Johan Stammen bleven als enigen achter in het veel te grote gebouw. Het klooster staat voor de tweede keer te koop maar uit studies blijkt dat het niet geschikt is om te worden verbouwd tot bejaardentehuis of om er serviceflats in onder te brengen. De verkoop wil maar niet opschieten.

In de zomer van 1999 starten Jan Henckens, die uit Rome is teruggekeerd, samen met Bert Van de Ven en Edgard Claes een nieuw project : Kruispunt. Het klooster wil een knooppunt zijn waar wegen en mensen elkaar ontmoeten. De kapel wordt tot tentoonstellingsruimte omgebouwd. De keuken wordt ingericht als boekbindersatelier waar Edgard Claes zijn artistieke talent tot zijn volle recht laat komen. De Oxfam-wereldwinkel vindt in het gastenkwartier een onderkomen. Het O.C.M.W. doet een beroep op "Kruispunt" als het niet meteen onderdak vindt voor daklozen en vreemdelingen. Maar ondanks alle toewijding blijkt het project op langere termijn niet levensvatbaar te zijn. Het klooster staat leeg en te koop : "Ik weet, lezer, dat mijn verhaal eentonig is" schreef Multatuli in "Saïdjah en Adinda", het 17° hoofdstuk van zijn "Max Havelaar".

…..

Wat in 1960, het jaar dat het klooster in gebruik werd genomen, door geen enkele bewoner voor mogelijk werd gehouden, gebeurde nog geen 60 jaar later : het klooster werd gesloopt. In de Collegestraat en ook een beetje in het hart van allen die van de gastvrijheid in het pand hebben genoten, gaapt nu een grote leegte. Uiteraard waren Denderleeuwenaren die op de een of andere manier verbonden waren met de paters en hun school al een tijdje op de hoogte van de nakende afbraak. Natuurlijk werd in stilte door velen de hamvraag gesteld : wat staat er te gebeuren met de vrijgekomen ruimte ? Dat die braak zou blijven liggen was uitgesloten. De schaarse bouwgrond in Denderleeuw is erg gegeerd en peperduur. Geruchten deden de ronde dat de paters in verre onderhandelingen waren met bouwpromotoren die op de site tientallen serviceflats en appartementen wilden optrekken.

Aan die gissingen is nu een einde gekomen. Tot grote opluchting van wie het IKSO een warm hart toedraagt hebben de kruisheren en de vzw KOD (Katholiek Onderwijs Denderleeuw) een akkoord bereikt en werd er beslist om het perceel van ongeveer 2,5 hectare te verkopen aan de school. Contractueel werd er wel vastgelegd dat de gronden alleen maar mogen gebruikt worden voor onderwijsdoelstellingen. Die clausule ligt volledig in de lijn van het pedagogische project dat door de paters in het naoorlogse Denderleeuw werd opgestart.

Het lijdt geen twijfel dat het KCD (de lagere school) en het IKSO erg tevreden zijn met deze oplossing. Voorlopig zal het vrijgekomen perceel vooral dienen als speelruimte voor de leerlingen van het KCD ; de nodige aanpassingswerken en het aanbrengen van een omheining werden al gepland. Op langere termijn is het niet uitgesloten dat er zal worden bijgebouwd. Het ondertekenen van het contract betekent ook dat de directies niet langer hoeven te vrezen dat er op de plaats van het klooster tientallen wooneenheden zouden verrijzen : mogelijke problemen met de bewoners ervan (wegens lawaaihinder bijv. of zwerfvuil dat door leerlingen werd achtergelaten) behoren voortaan tot het rijk van de onmogelijkheden.

De grondleggers van het plaatselijk katholiek secundair onderwijs zijn uit Denderleeuw verdwenen. De zusters en paters hebben hun stempel gedrukt op de geschiedenis van de gemeente. Tienduizenden jonge mensen werden in hun scholen gevormd en opgeleid. Het klooster van de zusters dient nu als secretariaat van het IKSO ; het klooster van de paters werd gesloopt maar waar het stond zullen er leerlingen blijven spelen en zal er misschien, ten behoeve van die leerlingen, worden bijgebouwd. Toekomstmuziek, gecomponeerd uit dankbaarheid om het verleden.

H.J.

Keer terug naar deel 1

Keer terug naar deel 2

Keer terug naar deel 3


Lees ook de andere artikels van Herman !



Bezinningsteksten

Geschiedenis van Denderleeuw

Oude Tradities

Over ouder worden ...


... en sterven

Actualiteit

Ons land